Malware Ne Demek?
Öncelikle malware ne demek sorusuyla başlayalım. Bu, İngilizce bir sözcük olan Malicous (Zararlı) Software (Yazılım) sözcüklerinin kısaltılmış halidir. Sanılanın aksine sadece bilgisayar virüslerinden ibaret değildir. Genel olarak cihazlarınızın işleyişine müdahale eden ve kişisel bilgileriniz için bir risk oluşturan tüm zararlı yazılımları bu şekilde tanımlamak mümkündür.
Malware Virüsü Nedir?
Tek bir malware türü yoktur. Aşağıda listelenen zararlı yazılımların hepsi malware kategorisine girer:
- Adware (Reklam Yazılımları): Web sitelerinde ve uygulama pencerelerinde çok sayıda reklamın görüntülenmesine neden olurlar.
- Spyware (Casus Yazılımlar): Arka planda çalışıp tüm faaliyetlerinizi takip ederler. Şifrelerinizi, çevrimiçi bankacılık bilgilerinizi ve epostalarınızı çalıp uzaktaki bir kullanıcıya gönderebilirler.
- Virüs: Aynı gerçek virüsler gibi bilgisayarınızdaki tüm dosyalara bulaşıp cihazı tamamen çalışmaz hale getirebilirler. Ancak bunu yapabilmeleri için, içine yerleştirildikleri programın kullanıcı tarafından çalıştırılması gerekir.
- Worm (Solucan): Diğer dosyalara bulaşmak yerine kendilerini çoğaltır ve ağ üzerindeki tüm bilgisayarlara yayılırlar. Genellikle belirli bir işlevi iptal etme veya bilgiyi kopyalama gibi özel bir amaçları vardır.
- Trojan: Bilgisayarınızda bir arka kapı oluşturarak siber saldırganların sisteminizin kontrolü uzaktan ele geçirebilmelerini sağlarlar.
- Fidye Yazılımları (Ransomware): Bilgisayarınızdaki tüm dosyaları şifreler ve şifrenin çözülmesi için ödeme (fidye) talep ederler.
- Rootkit: Son derece tehlikelidirler zira admin yetkileri elde edip tespit edilmeden sisteminizde diledikleri her şeyi yapmaları mümkündür.
Malware Virüslerinden Nasıl Korunursunuz?
- Anti virüs programı kullanın. Güvenilir ve saygın bir anti virüs programı kullanmak en temel kuraldır. Bu tür programlar, malware kaldırma ve malware temizleme işlerinde de size yardımcı olacaktır.
- Çevrimiçi güvenliğinizi artırın; reklamları ve madencileri engelleyen tarayıcı uzantıları kullanın. Açılır pencerelere tıklamayın; şüpheli bağlantıları kullanmayın ve bu tip siteleri ziyaret etmeyin. Gizlilik ve ek güvenlik elde etmek için bir VPN hizmeti kullanın. Örneğin NordVPN, sahip olduğu CyberSec özelliği ile zararlı yazılım barındıran siteleri siz daha onları ziyaret etmeden engeller.
- Dosyalarınızı yedekleyin. En kötü olasılığa karşı hazırlık yapın ve tüm dosyalarınızı düzenli aralıklarla (örneğin 24 saatte bir) yedekleyin. Bu sayede, fidye yazılımlarının verebileceği hasarı da minimuma indirmiş olursunuz.
- Uygulamalarınızı güncel tutun; işletim sisteminizi ve uygulamalarınızı daima güncel tutun. Bir güncelleme varsa zaman geçirmeden yükleyin zira bunlar çoğunlukla güvenlik yamalarını da içerir.
- Aceleci olmayın. Epostaları ve hatta SMS mesajlarını okurken aceleci davranmayın ve sizi “hemen” bir şeyler yapmaya yönlendiren mesajlara daima şüpheyle yaklaşın. Aynı şekilde, tanımadığınız kişilerden gelen dosyaları açmayın ve şüpheli kaynaklardan bir dosya indirmeyin.
- Güçlü şifreler kullanın. Büyük-küçük harfler, noktalama işaretleri ve semboller içeren uzun ve güçlü şifreler tercih edin. Her hesabınız için farklı bir şifre kullanın. Uzun şifreleri hatırlamakta güçlük çekiyorsanız, NordPass şifre yöneticisini kullanabilirsiniz. Bu bağlamda, çok faktörlü kimlik doğrulama kullanarak çevrimiçi hesaplarınızı daha güvenli bir şekilde kullanabileceğinizi unutmayın.
Malware Temizleme Nasıl Yapılır?
Malware virüsü temizleme, tek bir “formülü” olan bir iş değildir. Zararlı yazılımların hepsi sisteminizin farklı yerlerine bulaşır ve aynı nedenle hepsinin farklı bir şekilde kaldırılması gerekir. Diğer bir deyişle, tüm malware türleri için geçerli olan tek bir zararlı yazılımları temizleme yöntemi yoktur. Bunun için öncelikle sisteminize bulaşan zararlı yazılımın türünü öğrenmeniz ve daha sonra o yazılımın nasıl kaldırılacağını araştırmanız gerekir. Bazı zararlı yazılımlar sadece özel bir program aracılığıyla kaldırılabilir. Örneğin Emsisoft, Cyborg, Crypt32 ve CheckMail7 gibi fidye yazılımlarının her biri için özel ve ayrı bir temizleme programı geliştirmiştir. Bu bağlamda, fidye yazılımları ile rootkit’lerin hemen hepsi için ayrı bir malware virüsü temizleme programı kullanmak gerektiğini söylemek mümkündür. Diğer kategorilerde yer alan zararlı yazılımları temizleme işlemi ise, güvenilir ve saygın bir anti virüs programı kullanılarak yapılabilir. Her halükârda, zararlı yazılımları bu iş için geliştirilen programları kullanarak temizlemeniz önerilir: “Manuel” şekilde temizlemeye çalışmak hem uzun sürecek hem de büyük ihtimalle işe yaramayacaktır.